Historia budowy Domu Ludowego w latach 1935-37
W 1933 roku Maria Weronika Leśniak – nauczycielka miejscowej Szkoły Powszechnej (mieszczącej się w domu prywatnym Dominika Chrzanowskiego), założyła teatr amatorski, który wystawił wiele przedstawień w okolicznych wsiach i miasteczkach. Zarobione w ten sposób pieniądze przeznaczono na budowę nowej szkoły. Z opowieści najstarszych sokolan wynika, że istniała również druga grupa teatralna gromadząca także fundusze w celu wsparcia budowy Domu Ludowego pod kierunkiem Juliana Popławskiego.
Niespodziewanie zrodził się projekt budowy Domu Ludowego. Zawiązano więc Komitet Budowy składający się z ówczesnych miejscowych autorytetów: prezes – leśniczy S. Janiszewski, sekretarz – nauczycielka Maria Weronika Leśniak oraz członkowie – nadleśniczy Włodzimierz Miroszniczenko oraz rolnicy: Dominik Chrzanowski, Jan Arciszewski, Michał Pankiewicz, Józef Karpowicz, Józef Rożko. Komitet zwrócił się do gminy z prośbą o wsparcie budowy Domu Ludowego. Otrzymano obietnicę pomocy tylko wtedy, gdy będzie zebrany przez mieszkańców wsi fundusz i zaczną się roboty początkowe. Za honoraria z wyjazdów z przedstawieniami teatralnymi po okolicznych wsiach i z zebranych datków pieniężnych Komitet zakupił od właściciela majątku Stanek – Świnobród Sergiusza Hasbacha dom z rozbiórki. Po zakupieniu domu założono księgę wieczystą i odwiedzano większe majątki i zakłady pracy z prośbą o kolejne datki na wspomaganie budowy. Każdy wspierający budowę jakimkolwiek datkiem dostawał na pamiątkę ozdobną kartkę z księgi wieczystej z wpisem dotyczącym wysokości daru, druga zaś kartka odzwierciedlająca ofiarowany dar zostawała w księdze (pierwowzór dzisiejszych cegiełek). Darczyńcami budowy obiektu byli: rolnicy, robotnicy leśni i kolejowi, bezrobotni, a także obszarnicy i fabrykanci, Niemcy i Żydzi, którzy prowadzili swoje interesy w Michałowie. Byli to ludzie różnych wyznań: katolicy, prawosławni, protestanci, wyznawcy Mojżesza. Forma darów była różnorodna od wpłat pieniężnych, przez dary w postaci drewna na budulec, po pracę własnych rąk.
Wśród ofiarodawców i fundatorów Domu Ludowego są:baron Eugeniusz Remm, rotmistrz Józef Młodecki, Sergiusz, Włodzimierz i Maria Hasbach, baron pułkownik Manteuffel, Bank Gospodarstwa Krajowego, Tadeusz Rakowski, Józef Filinowicz, A. Barynbaum właściciel Fabryki Sukna i Kołder w Michałowie, Elżbieta Dume, inż. Ludostaw Piątkowski, Piotr Janicki, Ignacy Wieremiejczyk, Kirsz Kouchel, Bracia Kaliszyńscy, Jan Dąbrowski, Jan Kaczmarek, Hugo Peter J.R, Towarzystwo Popierania Budowy Publicznych Szkół Powszechnych, Zarząd Gminy Michałowo, inż. Czyż, dzierżawca tartaku w Żedni Firma N. Rostkier i Synowie w Białymstoku, Wydział Powiatowy w Białymstoku, Firma Bracia Wagman, Maria Siedlecka, Maria Weronika Leśniak. W przytoczonej już wcześniej księdze wieczystej zdumienie budzi zapis finansowego datku od bezrobotnych z Michałowa.
Plac pod budowę otrzymano w drodze zamiany działek gospodarzy wsi Sokole z Nadleśnictwem Żednia. Dom Ludowy budowała cała wieś, wszystkie roboty niefachowe wykonywali mieszkańcy, a do fachowych wynajmowano ludzi, których opłacano z funduszu budowy. Po 3 latach aktywnej działalności Komitetu, budynek z drewna był gotowy i 17 listopada 1937 roku odbyło się wyświęcenie budynku. Na uroczystość przybyło wielu mieszkańców wsi, fundatorów i ofiarodawców budowy oraz honorowy gość wojewoda białostocki Henryk Ostaszewski i baron Manteuffel, a wyświęcenia dokonali michałowscy proboszczowie: parafii rzymskokatolickiej ks. Makary Jancewicz i parafii prawosławnej ks. Bazyli Górnijczuk. W zbudowanym budynku umieszczono Publiczną Szkołę Powszechną i Dom Ludowy
im. I Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, a na piętrze zlokalizowano mieszkanie dla nauczycieli.
Do chwili obecnej zachowała się „Wieczysta Księga Ofiarodawców i Fundatorów Domu Ludowego im. I-go Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego we wsi Sokole”, która jest pieczołowicie przechowywana przez miejscowych liderów ruchu społecznego znających wartość historyczną dokumentu. Oprawiona oryginalnie w brązową tkaninę z metalowymi okuciami, sama w sobie stanowiąca dzieło sztuki, zawiera świadectwo porozumienia i dialogu dla budowania wzajemnych relacji lokalnej społeczności.
Ofiarodawcy i darczyńcy budowy Domu Ludowego w Sokolu
Drewno przekazali:
1.Maria Hasbach( córka Eugenii i Artura – właścicieli Stanku) -1m3
2 Sergiusz Hasbach ( syn Eugenii i Artura) -2m3
3.Włodzimierz Hasbach( syn Eugenii i Artura) -2m3
4.Rotmistrz Józef Młodecki ( ostatni właściciel Królowego Mostu) -5m3
5.Baron Eugeniusz Remm -10m3
6.Baron płk Manteuffel -5m3
7.Tadeusz Rakowski -10m3
8.Dorota Muromcewa z d. Hasbach (córka Eugenii i Artura Hasbach) , współwłaścicielka majątku w Nowosiółkach k/Choroszczy-1m3
9.Elżbieta Duma z d. Hasbach (córka Eugenii i Artura Hasbach), włascicielka Majdanu Izbiska -1m3
10.Wydział Powiatowy w Białymstoku – 22m3
11.Zarząd Gminy Michałowo -30m3
Razem przekazano – 89m3 drewna
Pomoc w przetarciu drewna zadeklarowali:
1.Firma N Raskier i Synowie – przetarcie 40m3 drewna w tartaku dzierżawionym w Żedni
2.Firma Bracia Wagman – udzielenie tartaku w Żedni
Wsparcia finansowego udzielili:
1.Maria Leśniakówna 5zł i 3 lata bezinteresownej pracy na posterunku sekretarki w komitecie budowy
2.Bezrobotni miasta Michałowo z dobrowolnych składek przy otrzymywaniu zasiłku – 39zł
3.Towarzystwo Popierania budowy publicznych szkół powszechnych – 4150zł
4.Zarząd Gminy Michałowo – 1367,80zł
5.Fabryka Sukna i kołder w Białymstoku, ul,Kupiecka 19 ,Fabryka w Michałowie -10zł
6.S.Drogoczyński -5zł
7.Iochany Kramer – 6zł
8.Peter i Neuman -10zł
9.Hirsz Szouchel -5zł
10.inż.Ludosław Piątkowski – 5zł
11.Piotr Janicki – 10zł
12.Ignacy Wieremiejczyk – 3zł
13.Bracia Kaliszyńscy – 3zł
14.Jan Dąbrowski – 5zł
15.Jan Kaczmarek – 5zł
16.Hugo Peter JR fabrykant z Michałowa – 15zł
17.ks.Bazyli Górnijczuk 5zł
18.Janina Pulówna – 5 zł
19.Jan Piłasz – 5 zł
20.inż Czyż – 5zł
Inna forma wsparcia:
1.Maria Siedlecka -bezinteresowną pracę przy urządzaniu imprez na terenie gm. Michałowo
2.Józef Filinowicz -2 obligacje pożyczki narodowej po 50zł.
Ogółem budowę DL wsparło 35 osób i zebrano –5763,80zł nie licząc robocizny mieszkańców wsi, koni,żwiru itp.